De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft dit jaar aan 421 rijksmonumenten in totaal 69 miljoen euro subsidie toegekend voor onderhoud en restauratie. Het grootste deel van de subsidie, 50 miljoen euro, is toegekend voor de instandhouding van 260 kerkgebouwen.
In totaal is een recordaantal van 1180 aanvragen ingediend. Meer dan de helft moest worden afgewezen, omdat de subsidiepot snel leeg was. De niet-gehonoreerde aanvragen krijgen vanaf 15 januari 2011 een nieuwe kans. Dan kunnen eigenaren subsidie aanvragen op basis van het vernieuwde Brim 2011.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is het kennisinstituut voor archeologie, monumenten en cultuurlandschap. Deze kennis zet de Rijksdienst in om met wetten en regels het erfgoed te beschermen en te ontwikkelen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is onderdeel van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De Rijksdienst was verrast door het hoge aantal aanvragen van 1180, die in volgorde van binnenkomst zijn afgehandeld. In andere jaren kwamen gemiddeld 900 aanvragen binnen.
De ingediende verzoeken dit jaar betreffen naast kerkgebouwen onder meer kastelen, landhuizen, kloosters, boerderijen en voor het eerst ook groene monumenten zoals parken en begraafplaatsen. De aanvragen tonen aan dat de instandhouding van monumentale gebouwen en groen veel geld vergt.
Eigenaren krijgen maximaal 65% van de kosten voor instandhouding in hun zesjarig plan gesubsidieerd en dragen zelf bij in de overige kosten. Grote, bekende kerken als de Westerkerk in Amsterdam, de Grote Kerk in Dordrecht en de Nieuwe Kerk in Den Haag kunnen met de toegekende subsidie een deel van de instandhoudingskosten dekken. Dat geldt ook voor tal van kleinere dorpskerken.
Werkzaamheden die voor subsidie in aanmerking komen, variëren van het schoonmaken van schilderingen in de Grote Kerk in Epe tot het herstel van de luidklok in Opheusden en het onderhoud aan het Meyerorgel in de St. Josephkerk in Utrecht. De subsidie maakt ook omvangrijker werkzaamheden mogelijk. Bijvoorbeeld aan het voormalig poldergemaal De Oude Horn in Acquoy, de Koepelkerk in Arnhem, kasteel Doornenburg in Doornenburg, de Sint Janskerk in Gouda en het stationsgebouw van het voormalige vliegveld Ypenburg in Den Haag.
Structureel onderhoud stimuleren
De subsidieregeling in het kader van het Besluit rijkssubsidiëring instandhouding monumenten (Brim) is sinds 1 februari 2006 van kracht en is bedoeld om rijksbeschermde monumenten na restauratie goed te kunnen onderhouden en restauraties zo lang mogelijk te voorkomen.
,,Met deze instandhoudingsregeling willen we structureel onderhoud stimuleren. Een paar leien rechtleggen voorkomt veel ellende,” stelt Antoinette Le Coultre, hoofd Regio Noord van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. ,,Tijdig schilderen, kozijnen of voegwerk herstellen voorkomt narigheid en onnodige hoge kosten. En het belangrijkste: je behoudt het oorspronkelijke materiaal. Natuurlijk heb je af en toe met groot onderhoud of met restauratie te maken, want een leien dak is na 80 jaar aan vervanging toe.”
Subsidie voor groene monumenten
Nederland bezit 1300 groene monumenten. Voor het eerst kon deze groep monumenten, zoals stadsparken, begraafplaatsen en buitenplaatsen, subsidie aanvragen. De eigenaren van deze monumenten maakten daar volop gebruik van.
,,We vinden al veel langer dat die ook voor subsidie in aanmerking moeten komen en sinds dit jaar is dat mogelijk,” zegt Le Coultre. ,,De architectuur van het landschap en die van het gebouw versterken elkaar. Denk aan landgoed Middachten in De Steeg of kasteel Weldam in Markelo, waar het hoofdhuis en de historische tuin- en parkaanleg een eenheid vormen. Maar ook stadspark de Haarlemmerhout is een prachtig voorbeeld van monumentaal groen dat van grote betekenis is voor de stad.”
Nieuwe subsidieronde in 2011
De niet-gehonoreerde aanvragen krijgen vanaf 15 januari 2011 een nieuwe kans. Dan kunnen eigenaren subsidie aanvragen op basis van het vernieuwde Brim 2011.