Werk je bij een kennisinstelling, of ben je actief in zorg, onderwijs, overheid of media en maak je je zorgen over digitale afhankelijkheid? Steeds meer organisaties merken dat hun belangrijkste processen draaien op technologie waar ze zelf nauwelijks zeggenschap over hebben. Met deze landelijke subsidieregeling is er ruimte om dat vraagstuk serieus te onderzoeken. Nederlandse kennisinstellingen kunnen samen met bedrijven en publieke partners tot € 200.000 aanvragen voor praktijkgericht onderzoek naar digitale autonomie. In dit artikel lees je wat deze subsidie inhoudt, voor wie zij interessant is en waar je bij een sterke aanvraag op moet letten.
Wat houdt deze subsidie in?
Deze regeling ondersteunt pilotgerichte onderzoeksprojecten die laten zien hoe organisaties meer grip kunnen krijgen op hun digitale infrastructuur, data en processen. Het gaat nadrukkelijk om praktijkgericht onderzoek: geen theoretische verkenningen, maar concrete pilots waarin alternatieven worden getest, toegepast en geëvalueerd.
Digitale autonomie draait daarbij om zeggenschap. Organisaties behouden regie over hun digitale ‘kroonjuwelen’ en kunnen publieke waarden zoals privacy, transparantie en continuïteit beter borgen. De subsidie is bedoeld om inzicht te krijgen in wat daar technisch én organisatorisch voor nodig is, en welke keuzes realistisch en verantwoord zijn.
Voor wie is deze subsidie interessant?
Formeel kan de aanvraag alleen worden ingediend door Nederlandse kennisinstellingen, zoals universiteiten, hogescholen en TO2-organisaties. Zij treden op als hoofdaanvrager.
Tegelijkertijd is de regeling juist interessant voor een bredere groep organisaties, als consortiumpartner of implementatiepartner, waaronder:
- zorginstellingen;
- onderwijsinstellingen;
- gemeenten en uitvoeringsorganisaties;
- media- en andere maatschappelijke organisaties;
- bedrijven met relevante expertise.
In de praktijk zien we dat veel van deze organisaties het probleem herkennen, maar niet altijd zelf de route naar onderzoekssubsidies kennen. Deze regeling nodigt uit om samen op te trekken.
Waarvoor kun je deze subsidie gebruiken?
De subsidie is bedoeld voor onderzoeksprojecten in de vorm van pilots, die bijdragen aan de versterking van digitale autonomie. Denk bijvoorbeeld aan projecten rondom:
- toepassing van open source-oplossingen als alternatief voor gesloten platforms;
- gebruik en doorontwikkeling van open standaarden;
- federatieve of decentrale IT-architecturen;
- inzet van dataspaces-technologie;
- ontwikkeling en toetsing van exit-strategieën om vendor lock-in te voorkomen.
Belangrijk is dat het niet gaat om het direct vervangen van bestaande dominante technologie, maar om het onderzoeken van haalbare en schaalbare alternatieven.
Hoeveel kun je aanvragen?
Het maximale subsidiebedrag per project is € 200.000.
Daarvan kan maximaal € 120.000 worden toegekend aan de kennisinstelling.
De kennisinstelling levert daarnaast minimaal 20% cofinanciering, in cash en/of in kind. Die eigen bijdrage wordt vaak gezien als een drempel, maar is in feite ook een signaal van commitment: het project moet echt landen in de organisatie.
Wanneer en hoe kun je aanvragen?
De subsidie kan worden aangevraagd binnen de vastgestelde aanvraagperiode, in dit geval tot 23 februari 2026.
De aanvraag wordt online ingediend en bestaat onder meer uit een projectplan, begroting en samenwerkingsafspraken binnen het consortium.
Vooraf is het mogelijk om een projectidee globaal te laten toetsen. Voor de exacte procedure, documenten en deadlines verwijzen we altijd naar de regeling op Fondswervingonline.
Wat is de achtergrond en context van deze subsidie?
Veel publieke en maatschappelijke organisaties zijn in de afgelopen jaren sterk afhankelijk geworden van een klein aantal grote technologieaanbieders. Dat is vaak efficiënt, maar brengt ook risico’s met zich mee. Denk aan beperkte onderhandelingsruimte, onduidelijkheid over datagebruik of een gebrek aan echte uitwijkmogelijkheden.
Digitale autonomie is daarom steeds vaker onderwerp van gesprek op bestuurs- en beleidsniveau. Niet omdat organisaties “tegen technologie” zijn, maar omdat zij verantwoordelijkheid dragen voor maatschappelijke kernprocessen.
Deze subsidie past in die bredere beweging: ruimte creëren om weloverwogen keuzes te maken, gebaseerd op praktijkervaring en gedeelde kennis.
Welke tips zijn er voor een sterke aanvraag?
- Begin bij het maatschappelijke vraagstuk, niet bij de technologie. Wat staat er op het spel?
- Maak concreet welke digitale kernprocessen of ‘kroonjuwelen’ worden onderzocht.
- Laat zien hoe het project meerwaarde heeft voor het publieke domein, niet alleen voor één organisatie.
- Zorg voor een gelijkwaardige samenwerking binnen het consortium.
- Beschrijf helder hoe resultaten worden gedeeld en geborgd na afloop van het project.
- Denk alvast na over opschaling: wat gebeurt er als de pilot slaagt?
- Houd het realistisch: pilots mogen lerend zijn, niet perfect.
Veelgestelde vragen over deze subsidie
- Wat wordt bedoeld met digitale autonomie?
Digitale autonomie betekent dat organisaties zelf regie houden over hun digitale infrastructuur, data en processen, in lijn met publieke waarden en Europese regelgeving. - Waarom is digitale autonomie belangrijk?
Het vermindert afhankelijkheid van dominante technologieplatformen en vergroot de weerbaarheid, continuïteit en democratische controle. - Wie mag deze subsidie aanvragen?
Alleen Nederlandse kennisinstellingen kunnen optreden als hoofdaanvrager. - Is samenwerking verplicht?
Ja, aanvragen moeten worden gedaan door een consortium met minimaal één kennisinstelling en één bedrijf. - Voor welke sectoren is deze regeling vooral relevant?
Met name voor maatschappelijk vitale sectoren zoals zorg, onderwijs, energie, media en veiligheid. - Wat wordt verstaan onder industrieel onderzoek?
Onderzoek dat is gericht op het verwerven van nieuwe kennis en vaardigheden voor het ontwikkelen of verbeteren van producten, diensten of processen. - Hoe lang mag het project duren?
De maximale projectduur is twee jaar.
Deze subsidie aanvragen of meer informatie?
Wil je onderzoeken of deze subsidie past bij jouw project of organisatie, of zoek je een kennisinstelling om samen op te trekken? Op Fondswervingonline vind je de volledige regeling, voorwaarden en praktische aandachtspunten.